معرفی رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی

رشته رادیولوژی که در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری تحت عنوان تکنولوژی پرتوشناسی معرفی می شود از جمله رشته های زیرگروه یک علوم تجربی می باشد که در حیطه علوم پزشکی و پیراپزشکی قرار دارد. پذیرش آن در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های علوم پزشکی و پردیس خودگردان بوده و تحصیل آن حدوداً ۴ سال به طول می انجامد. هدف نهایی این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند ضمن آشنایی با دستگاه های تصویربرداری پزشکی همانند سیستم های دیجیتال، سی تی اسکن، ام آر آی و… به انجام تصویربرداری های اختصاصی از درون بدن انسان همانند سیستم های گوارشی، قلب و عروق، مجاری ادراری و تناسلی و… بپردازند و در زمینه های تشخیصی با پزشکان همکاری داشته باشند. باید توجه داشته باشید که روش های تصویربرداری در این رشته به سه حالت انجام می شوند که عبارتند از:

1. روش پرتوی یونیزان مانند: رادیوگرافی و ماموگرافی
2. روش پرتوی غیر یونیزان مانند: ام آر آی و سونوگرافی
3. روش های پزشکی هسته ای

بنابراین باید دقت داشته باشید که کارهایی همچون سونوگرافی نیز در حیطه این رشته می باشد و در رشته مجزایی نیست. کارشناسان پرتوشناسی یا تکنسین های رادیولوژی با کمک انواع فناوری های تصویربرداری از قسمت های مختلف بدن مطابق با دستورات پزشک معالج تصویربرداری می کنند تا بتوانند علل انواع دردها، شکستگی ها و… را با کمک تصویر ها نشان دهند.

تفاوت متخصص رادیولوژی و کارشناس رادیولوژی

لازم به ذکر است که متخصص رادیولوژی با کارشناس رادیولوژی تفاوت بسیاری دارند. متخصصان رادیولوژی کسانی هستند که دوران ۷ ساله پزشکی عمومی را به اتمام رسانیده و سپس در زیرشاخه رادیولوژی مدرک تخصص دریافت کردند، در حالی که کارشناسان رادیولوژی که همین رشته مورد بحث ما نیز می باشند، کسانی هستند که در دوره چهار ساله مقطع کارشناسی رادیولوژی شرکت کرده اند و در واقع مدرک کارشناسی و یا لیسانس رادیولوژی را دریافت کرده اند. همچنین آنها در محیط کار نیز وظایف متفاوتی دارند، بدین صورت که وظیفه کارشناسان رادیولوژی انجام تصویربرداری بنا به نیاز بیمار و به تشخیص پزشکان میباشد، در حالی که وظیفه متخصصان رادیولوژی توصیف وضعیت بیمار و انجام سایر مراحل نظیر چکاپ و… است.

توانایی‌های لازم برای رشته پرتوشناسی

دانشجوی این رشته باید روحیه  کار در بیمارستان و با بیماران را داشته باشد. همچنین باید بتواند درس هایی را که در طول تحصیل به صورت تئوری فرا گرفته، در کار عملی مورد استفاده قرار دهد و در نهایت لازم است که در درس‌های زیست‌شناسی، ریاضی و فیزیک توانمند باشد. تسلط به درس‌های ریاضی و فیزیک تا جایی مهم است که برخی از استادان رادیولوژی معتقدند که دانشجوی این رشته باید از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی انتخاب گردد. زیرا بدون آگاهی از اصول فیزیک که بر مبنای آن، کار تصویر‌برداری انجام می‌گیرد، امکان اشتباه در این کار وجود دارد.

وضعیت تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته رادیولوژی

رشته رادیولوژی نیز همانند بعضی از رشته های حیطه درمان، طرح تعهد خدمت اجباری دارد و دانش آموختگان این رشته باید ۲ سال طرح را در یکی از مراکز دولتی که توسط وزارت بهداشت تعیین می شود، بگذرانند. البته این دو سال همراه با حقوق و بیمه خواهد بود و برای دانشجویان به منزله سابقه کار به شمار می آید.

آیا رشته رادیولوژی خطر دارد؟

شاید برخی افراد نگران خطرات کار با پرتوی ایکس باشند. در دوران کارشناسی اندازه‌گیری دوز، حفاظت در برابر پرتو و اثرات زیستی آن به خوبی آموزش داده می‌شوند و از طرف دیگر در بخش، تجهیزات حفاظتی مانند روپوش، شیلد و پارابن‌های سربی استفاده می‌شوند که سلامت پرسنل و کارشناس رادیولوژی را تأمین می‌کنند. بنابراین باز هم دانش و مهارت کارشناس در استفاده از این تجهیزات، ضامن سلامتی خواهد بود. همچنین میزان دوز دریافتی کارشناس، باید به صورت دو ماه یکبار سنجیده شود تا خطرات احتمالی به حداقل ممکن برسند. پس اگر در جایی کار کنید که این موارد رعایت می‌شوند، هیچ جای نگرانی وجود ندارد.

امکان ادامه تحصیل رشته رادیولوژی در داخل و خارج کشور

در داخل کشور امکان ادامه تحصیل در رشته رادیولوژی تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری فراهم است و گرایش های تحصیلی زیادی هم وجود دارند که  فارغ التحصیلان این رشته می توانند از طریق شرکت در آزمون های ارشد و دکتری وزارت بهداشت آن ها را انتخاب کنند.

ادامه تحصیل در خارج از کشور:  هر کشور و هر دانشگاه شرایط و استاندارد های مشخصی را برای قبولی درخواست پذیرش دانشجویان می طلبد. بنابراین به منظور ادامه تحصیل رادیولوژی در خارج از کشور باید شرایط دانشگاه مورد نظر خود را شناسایی کرده و مدارک و پیش نیازهای لازم را برای ورود به دانشگاه مد نظر ارائه دهید. لازم به ذکر است که حتما باید از رزومه قوی تحصیلی و سطح علمی بالایی برخوردار باشید زیرا که رقابت در این زمینه بسیار فشرده و تنگاتنگ است.

بازارکار رشته رادیولوژی

وضعیت بازار کار و میزان درامد رشته رادیولوژی فعلأ مناسب است؛ چرا که این رشته در دانشگاه‌های آزاد هنوز ارائه نشده است و فقط دانشگاه‌های سراسری پذیرش دارند و در نتیجه به دلیل فارغ التحصیلان محدودی که دارد، بازار کار اشباع نشده است.

کارشناسان رادیولوژی که با عنوان تکنسین رادیولوژی نیز می‌شناسیم، می‌توانند در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، کلینیک‌ها، مراکز تصویربرداری دولتی و خصوصی نظیر مراکز رادیولوژی، بخش ایزوتوپ، بخش سی تی اسکن، بخش ام آر آی و … به فعالیت بپردازند. فارغ‌التحصیلان مقاطع کارشناسی رشته رادیولوژی می‌توانند با همکاری و زیر نظر متخصص رادیولوژی به سایر امور تخصصی رادیولوژی نیز بپردازند.

کارشناسان رادیولوژی همچنین می‌توانند در بخش‌های رادیوتراپی و پزشکی هسته‌ای مراکز مختلف به خدمات درمانی و تشخیصی زیر نظر متخصص رادیولوژی بپردازند. بعلاوه تمامی فارغ التحصیلان در صورت دارا بودن تجربه و سرمایه لازم، با همکاری متخصصان رادیولوژی می‌توانند مراکز رادیولوژی و یا تصویربرداری تأسیس کنند و به صورت خصوصی به فعالیت بپردازند.

شرایط تأسیس مرکز رادیولوژی

مركز تصويربرداري پزشكی به محلی گفته می‌شود كه طبق قوانین وزارت بهداشت داير میگردد و شامل دستگاه‌های راديولوژی، سونوگرافی، ماموگرافی، پری اپيكال، پانوركس، سفالومتری و سنجش تراكم استخوان و شامل دستگاه‌های Scan‐CT و يا Scan‐CT و MRI بوده و بصورت شبانه روزی فعاليت می‌نمایند. تأسیس مرکز رادیولوژی منوط به شرایطی است که بهتر است از وزارت بهداشت یا دانشگاه های علوم پزشکی قوانین به روز آن استعلام گردد. اما به طور کلی اجازه تأسیس موسسه رادیولوژی به اشخاص حقیقی، حقوقی، موسسات خیریه و شرکت‌های تعاونی خدمات بهداشتی، درمانی با تصویب کمیسیون قانونی و پس از اخذ موافقت اصولی از وزارت مربوطه داده می‌شود.

موسس مرکز می‌بایست مدرک تخصصی رادیولوژی، PhD، کارشناسی ارشد و یا کارشناسی رادیولوژی را داشته باشد.

 

منابع:

چی بخونم، بخون، مجموعه مدارس سلام