آشنایی با شغل دبیری و نحوه پذیرش

یکی از مشاغلی که از کودکی با آن آشنایی داریم معلمی است و همگی در طول زندگی از معلمان خوب، با اخلاق و با سوادمان یاد می کنیم. اما ویژگی های و توانمندی های یک دبیر موفق چیست؟ ما در این مقاله می خواهیم نگاهی دقیق تر به این ویژگی ها بیاندازیم . همچنین مسیر رسیدن به این شغل را برای دانش آموزان روشن سازیم. برای دبیر شدن، در چه رشته و دانشگاه هایی می توانند تحصیل نمایند و چگونه به استخدام آموزش و پرورش در بیایند.

هدف از انتشار این مقاله آشنایی عمیق تر دانش آموز بورسیه با شغل دبیری است تا با آگاهی بهتر به انتخاب رشته ی دانشگاهی بپردازد.

معلم های برتر افرادی هستند که به آموزش دادن و انتقال اطلاعات خود به دیگران علاقه زیادی دارند. آنان فن بیان بالایی دارند و میتوانند یک مطلب را به آسانی بسط داده و توضیح دهند تا شاگردان با درکهای متفاوت مطلب را بیاموزند.

معلم باید زمان زیادی از وقت خود را با کودکان و نوجوانان گذرانده و اشتیاق زیادی به آموزش داشته و از مهارت‌های ارتباطی خوبی برخوردار باشد. یک آموزگار باید صبور و خوش اخلاق بوده و روابط خوب و نزدیکی با بچه‌ها و والدین آنها برقرار کند.

در جهان این شغل بسیار با ارزشمند است. زیرا وظیفه تعلیم و تربیت نسل های آینده یک کشور بر عهده معلمان است.
معلمان معمولا با فرهنگ های مختلف و استعداد های متفاوت دانش آموزان روبرو هستند و مدیریت این تنوع نیاز به درایت خاصی دارد. در برخی شرایط در فشار کاری و پر استرسی قرار دارند که باید بدانند چگونه آن را مدیریت کنند.

یک معلم خوب شخص مسئولیت‌پذیری است. او تدریس را نه وظیفه‌ای برای امرار معاش که عملی عاشقانه می‌داند برای زندگی. آدمی که عاشق است، مسئولیت دارد نسبت به آن‌چه به آن عشق می‌ورزد.

کار معلمی تنها یک شغل نیست زیرا با روح و روان و فکر و ذهن انسان ها روبرو هستند. معلم در زمان کار باید مشکلات، فکر و مسائل خانوادگی، مالی و .. خود را کنار گذاشته و با انرژی مثبت در کنار دانش آموزان قرار بگیرد.

معلم ها جزء افرادی هستند که به شدت بر بچه تاثیرگذارند و الگویی برای دانش آموزان محسوب می شوند. بنابراین باید در رفتار و گفتار خود دقت داشته باشند تا آموزش های رفتاری منفی و یا عقاید اشتباهی را به بچه ها منتقل نکنند.

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل معلمی

برای معلم شدن باید تحصیلات دانشگاهی داشت. داوطلبان شغل معلمی می توانند در دانشگاه های وابسته به وزارت آموزش و پرورش (دانشگاه های فرهنگیان (مراکز تربیت معلم سابق) و شهید رجایی) در رشته مورد علاقه خود تحصیل کنند.
گاهی بر مبنای نیاز موجود، از بین فارغ التحصیلان دانشگاه های دیگر در رشته های مختلف، برای شغل معلمی استخدام صورت می گیرد که این افراد باید دوره های مهارت آموزی لازم را گذرانده و صلاحیت های حرفه ای مورد نیاز را کسب کنند.
برای استخدام در آموزش و پرورش باید از طریق آگهی های استخدامی که انتشار می یابد، با شرایط آن آشنا و بعد اقدام کرد. برای تدریس در مدارس غیر انتفاعی نیز می توان به آنجا مراجعه و درخواست استخدام خود را به مسئولان مدارس ارائه داد.

دانشگاه فرهنگیان مسیری هموار برای دبیر شدن

دانش آموزان و دانشجویان برای دبیر شدن و کسب تجربه در زمینه تدریس مسیرهای مختلفی را می‌توانند امتحان کنند، اما برای تدریس در مدارس دولتی و تحت نظر آموزش و پرورش، بهترین راه برای ورود به این رشته، قبولی در آزمون سراسری است.
البته قبولی در کنکور تنها شرط ورود به دانشگاه فرهنگیان نیست. دبیری از دسته رشته های نیمه متمرکز به حساب می آید، یعنی بعد از اینکه رتبه تان آمد باید در مصاحبه تخصصی و گزینش دانشگاه فرهنگیان شرکت کنید. در ادامه جزئیات کامل حضور و تحصیل در این رشته توضیح داده شده است.

بازارکار و آینده شغلی معلم

معلم می تواند در انواع مدارس دولتی و غیر انتفاعی تدریس کند. همچنین تدریس خصوصی و یا تدریس در مراکز آموزشی هم فرصت های کاری است که برای او وجود دارد. با کسب تجربه و سابقه کاری، می تواند به سمت های معاون و مدیر مدرسه و یا پستی دیگر در اداره آموزش و پرورش دست یابد.
استخدام معلمان رسمی در سال های اخیر بسیار کاهش یافته و در عوض از معلمان شرکتی و حق التدریسی استفاده شده است. معلمان در سال های اخیر با مسایل و مشکلات زیادی در کشور روبرو بوده اند. برخی از آنها که هنوز نیز رفع نشده اند عبارتند از :
• ناکافی بودن حقوق و مزایای معلمان با در نظرگرفتن اهمیت و حساسیت کارشان
• دو شغله بودن بسیاری از معلمان
• نبود امکانات و تجهیزات آموزشی کافی در مدارس به خصوص هنرستان ها به ویژه در شهرستان ها و در نتیجه آموزش دروس به دانش آموزان به صورت صرفا تئوری
• وجود مشکلات زیاد در روند استخدام معلمان حق التدریسی

وظایف معلم و مهارت و دانش مورد نیاز

• اصلی‌‎ترین و اولین توانایی مورد نیاز برای انجام شغل دبیری، توانایی انتقال مفاهیم به دانش آموزان است. همچنین معلم باید آرامش و صبر داشته باشد. داشتن علاقه و اشتیاق به تدریس و گسترش علم . معلم موفق باید بتواند با گشاده رویی و اخلاق نیکو و علاقه به آموزش و تدریس به وظیفه خود عمل کند.
• برنامه ریزی دروس و برنامه امتحانی
• تهیه محتوای درسی و تقویم آموزشی
• نمره دادن و ارزیابی دانش آموزان
• رفع اشکال دانش آموزان
• توانایی مدیریت کلاس و برخورد صحیح با رفتارهای نامناسب
• توانایی برقراری ارتباط با دانش آموزان
• تعهد کاری و رعایت برابری بین دانش آموزان
• توانایی کار تیمی در کادر مدرسه همراه با داشتن ابتکار عمل
• توانایی مدیریت زمان و سازماندهی
• صبور بودن و خوش اخلاق بودن
• ایجاد انگیزه و شوق یادگیری در دانش آموزان
• انتقال درست مطالب به دانش آموزان
• ارتباط داشتن و صحبت با والدین در خصوص فرآیند پیشرفت بچه ها
• توانایی ایجاد و گسترش روابط خوب با دانش آموزان، والدین، مسئولان مدرسه و…
• شرکت در جلسات مدرسه

علاوه بر این موارد همانطور که در دفترچه ثبت نام کنکور نوشته شده است، معیارهایی مثل سلامتی کامل جسمانی و روانی، مهارت های گفتاری، بینایی و شنوایی، فیزیک مناسب و نداشتن نقص عضو، نداشتن بیماری و موارد دیگری از این دست از شروط مهم و اساسی پذیرش در رشته دبیری دانشگاه فرهنگیان است.
معلم باید با آخرین روش و متد های روز دنیا آشنا باشد و آنها را در حد توان به دانش آموزان خود منتقل کند. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی هوش بچه ها بیشتر شده کنجکاوی بیشتری دارند بنابراین باید تلاش کنند با کناره گیری از روش های سنتی و به روز بودن در علم دنیا پاسخگویی مناسب برای نسل امروزی باشند پس درنتیجه آشنایی با تکنولوژی یکی از مهمترین توانایی هایی است که معلمان در دنیای فناورانه امروز باید حتما به آن اهتمام ویژه داشته باشند. معلمان آینده باید بدانند که آینده شغل معلمی دستخوش تغییرات بزرگی خواهد بود و نباید نسبت به آن بی توجه باشیم.
برای مثال همه گیری بیماری کرونا در روزهای انتهایی سال ۹۸ و ضرورت ارائه آموزش آنلاین نشان داد که دبیران باید با فناوری های ارتباطی روز دنیا آشنا باشند.

از طرفی معلم باید روانشناس ماهری هم باشد. تدریس در مقاطع مختلف همانند پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی و دبیرستان هر کدام نیازمند مهارت هایی ویژه است. برای مثال معلم و مربی دوره پیش دبستانی وظیفه دارد بچه‌ها را آماده ورود به سیستم آموزشی کند و کاری بسیار سخت و مهم در پیش دارد.
در دوره راهنمایی از آنجایی که دانش آموزان در سن بلوغ قرار دارند، معلم باید آگاهی بسیاری در خصوص رفتار آن‌ها داشته باشد و طریقه رفتار با نوجوانان را بلد باشد.
موارد گفته شده نشان می دهد که قبل از تصمیم به تحصیل در رشته دبیری باید ببینید که چه توانایی هایی دارید و آیا توانایی های شما مناسب رشته معلمی هست؟

آشنایی بیشتر با نحوه پذیرش و استخدام در رشته دبیری

اصلی‌ترین حوزه که دانشجویان دبیری می‌توانند در آن مشغول به کار شوند، وزارت آموزش و پرورش است. ‌همچنین فارغ التحصیلان می‌توانند در مؤسسات و سازمان‌های غیر دولتی آموزشی هم کار خود را شروع کنند.

یکی از مسیرهای مستقیم برای معلم آموزش و پرورش شدن تحصیل در دانشگاه فرهنگیان است. دانشگاه فرهنگیان که در گذشته تربیت معلم نام داشت، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش است و اصلی‌ترین دانشگاه برای تربیت دبیران آینده این وزارتخانه محسوب می‌شود. ( و همچنین روش دوم پذیرش در دانشگاه فرهنگیان بعد از اخذ لیسانس یا مقاطع بالاتر، شرکت در آزمون استخدامی است. در هر رشته ای که مورد نیاز آموزش و پرورش باشد می توانید هر ساله در آزمون استخدام آموزش و پرورش شرکت کرده و  پس از قبولی مراحل مصاحبه و گزینش و گذراندن دوره کوتاه مدت به استخدام آموزش و پرورش درآئید. این روش مربی پیش دبستانی هم شامل می شود.

مزیت‌های این دانشگاه مثل استخدام تضمینی از همان زمان آغاز تحصیل، پرداخت حقوق ماهیانه به دانشجو در طول تحصیل باعث شده تا استقبال از آن بالا باشد.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که با توجه به رای دیوان عدالت عمومی در تاریخ ۱۳ آذر سال ۱۳۹۷، شرط معدل برای انتخاب رشته دانشگاه فرهنگیان حذف شده است.
مشاغل دانشگاه فرهنگیان در زیرگروه رشته تجربی
دبیری شیمی، دبیری زیست شناسی، آموزش ابتدایی، آموزش و پرورش کودکان استثنایی، آموزش تربیت بدنی
مشاغل دانشگاه فرهنگیان در زیرگروه رشته ریاضی
آموزش ریاضی، آموزش فیزیک، آموزش ابتدایی، آموزش و پرورش کودکان استثنایی، آموزش تربیت بدنی
مشاغل دانشگاه فرهنگیان در زیرگروه رشته انسانی
آموزش زبان و ادبیات فارسی، دبیری الهیات و معارف اسلامی، دبیری تاریخ، دبیری زبان و ادبیات عربی، دبیری علوم اجتماعی، راهنمایی و مشاوره، آموزش ابتدایی، آموزش و پرورش کودکان استثنایی، آموزش جغرافیا، آموزش تربیت بدنی
مشاغل دانشگاه فرهنگیان در زیرگروه رشته هنر
آموزش ارتباط تصویری
مشاغل دانشگاه فرهنگیان در زیرگروه رشته زبان های خارجی
تربیت دبیر زبان انگلیسی

امتیازات ویژه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

•  دریافت حقوق ماهیانه، معافیت از خدمت سربازی برای آقایان، داشتن شغل تضمینی پس از فارغ التحصیلی، احتساب ۴ سال تحصیل در سوابق شغلی بیمه فرهنگیان، استخدام رسمی در آموزش و پرورش و… .
• حداکثر سن اعلام شده برای قبولی در دانشگاه فرهنگیان ۲۲ سال اعلام شده است و انجام خدمت سربازی تاثیری در این شرط ندارد.
• برای پذیرفته شدن در رشته فرهنگیان حتما باید سر جلسه کنکور حضور داشته باشید و حداقل تراز شما در زیر گروه مورد نظر تحصیلی‌تان ۶۵۰۰ یا بالاتر باشد.
• حقوق رشته دبیری : دانشجوی فرهنگیان با عنوان دانشجو- معلم شناخته می‌شود و به همین دلیل ماهانه حقوق دریافت می‌کند. البته از این مبلغ مواردی هم برای استفاده از خوابگاه (حدود ۴۵ درصد) و در صورت استفاده نکردن از خوابگاه ۲۵ درصد از حقوق دریافتی کسر می‌شود

 نکات بیشتر درباره رشته دبیری در دانشگاه فرهنگیان

پذیرش در دانشگاه فرهنگیان به صورت بومی است و حتما باید به این موضوع در انتخاب رشته تحصیلی توجه داشته باشید.
رشته‌های فرهنگیان نیمه متمرکزند و برای حضور در آن نیازمند مصاحبه و گزینش است. به همین دلیل امتیازاتی ممکن است باعث بشود که احتمال پذیرش شما در این دانشگاه بیشتر شود.
دانشگاه فرهنگیان کنکور تخصصی ندارد و به همراه کنکور سراسری در زمان ثبت نام گزینه فرهنگیان را انتخاب می کنیم. اصطلاحا به رشته هایی مثل رشته های دبیری و معلمی در دانشگاه فرهنگیان رشته های نیمه متمرکز میگویند. بعد بر اساس رتبه شما مشخص می شود که در دانشگاه فرهنگیان پذیرفته می شوید یا خیر امّا در مرحله بعدی مثل همه رشته های نیمه متمرکز باید در مصاحبه وزارت آموزش و پرورش که شامل گزینش علمی و گزینش عقیدتی سیاسی است، شرکت کنید. دانشگاه فرهنگیان قوانین خاص خودش را دارد و شما بعد از پذیرفته شدن در این دانشگاه دانشجو معلم به حساب میایید و کارمند دولت میشوید. برای همین گزینش های عقیدتی سیاسی همواره وجود دارد و باید نکاتی رو رعایت کنید همچنین طبق مصوبات کارمندان دولت حقوق و عیدی و پاداش هم دریافت می کنید .