پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان در دوره همه گیری کووید-۱۹
تاثیر انواع مواد غذایی بر سلامت دهان و دندان ما چیست؟
رژیم غذایی و تغذیه نقش کلیدی در تکامل دندان ها، لثه و سلامتی بافت اطراف دهان دارد. تکامل اولیه دندان ها از ماه های دوم و سوم جنینی آغاز می شود. معدنی شدن دندان ها از ماه چهارم شروع شده و تا سال های قبل از نوجوانی ادامه می یابد که کلسیم، فسفر، روی، ویتامین های C و D موردنیاز است.
انواع مواد غذایی و تأثیرشان بر پوسیدگی دندان:
الف) غذاهایی که فرآیند پوسیدگی را تحریک می کنند: برخی از غلات و نشاسته هایی که به دلیل ترکیب کربوهیدارت قابل تخمیرشان، قابلیت ایجاد پوسیدگی را دارند، شامل چیپس ها، چوب شور، غلات و نان ها هستند.
ب) غذاهایی که در روند ایجاد پوسیدگی شرکت نمی کنند: مواد غذایی حاوی پروتئین همچون تخم مرغ، ماهی، گوشت، مرغ و بوقلمون، بسیاری از سبزی ها، چربی ها و آدامس های بدون قند است. آدامس های بدون قند به دلیل توانایی افزایش جریان بزاق و استفاده از شیرین کننده های غیر کربوهیدراتی، ممکن است به کاهش امکان پوسیدگی دندان کمک کنند.
ج) غذاهای آنتی کاریوژنیک (ضد پوسیدگی): غذاهایی هستند که وقتی قبل از یک غذای اسیدزا مصرف می شوند، از تشکیل پلاک حاصل از غذا های اسید زا جلوگیری می کنند. مثال هایی از این نوع، شامل شـیر، پنیر چدار و غـذاهاي گیـاهی است، برای مثال در پنیر، این خاصیت به دلیل محتوای کازئین، کلسیم و فسفات است.
پلاک دندان: لایه ای نازک و چسبناک گفته میشود که حاوی میلیون ها باکتری است که به سطح دندان های شما میچسبد.
کازئین: نوعی پروتئین که در شیر موجود است.
توصیه های تغذیه ای در جلوگیری از پوسیدگی دندان:
۱. غذاهای نشاسته ای، چسبنده و قنددار می بایست همراه غذاهای بدون قند مصرف شوند.
۲.محصولات لبنی را همراه با وعده های اصلی یا میان وعده ها میل کنیم، بین وعده های غذایی دست کم دو ساعت فاصله بگذاریم و مدت زمان میان وعده ها را به ۱۵ تا ۳۰ دقیقه محدود کنیم.
۳. مصرف میان وعده ها را در هنگام خواب محدود کنیم، مصرف غذاهای اسیدی همچون آبمیوه ها و سودا(آب گازدار) را محدود کنیم.
۴. پروتئین ها را با کربوهیدرات ها در میان وعده ها همراه سازیم، مثال: تخم مرغ و نان، سیب و پنیر
۵. در یک میان وعده غذاهای خام را با غذاهای پخته یا فرآیند شده مخلوط کنیم.
۶. پس از مصرف نوشیدنی های اسیدی مثل آب پرتقال نباید دندان ها را مسواک کرد، زیرا می تواند باعث سایش بر روی دندان ها شود، پس باید مدتی پس از مصرف این نوشیدنی ها مسواک زد.
سلامت دهان و دندان در اپیدمی ویروس کرونا:
پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان در گروه کودکان
توصیه هایی در خصوص پیشگیری و درمان دندانپزشکی کودکان در دوره همه گیری کووید-۱۹
به طور کلی، امر پیشگیری در سلامت دهان و دندان کودک به مراجعات منظم او به دندانپزشک و اطلاعات کافی والدین در خصوص بیماری های دهان و دندان وابسته است، اما از آنجایی که در زمان همه گیری بیماری هایی مانند کرونا، امکان مراجعه به مطب دندانپزشکی وجود ندارد، باید به راه های آموزش سلامت دهان و دندان از راه دور اکتفا کرد.
برای پیشگیری از پوسیدگی باید اصول بهداشت خانگی زیر رعایت شود:
۱- کشیدن نخ دندان (در مرحله تبدیل دوره دندانی شیری به دائمی و تکمیل دندان های دائمی)
۲- مسواک زدن دندان ها (دست کم در دو نوبت قبل از خواب و بعد از صبحانه)
۳- کاهش مصرف کربوهیدرات ها (به ویژه کربوهیدرات های ساده مانند خوراکی های قندی چسبنده)
۴- رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی
۵- کاهش مصرف نوشیدنی های انرژی زا
نیاز به گذراندن کل روز در خانه، کودک را به داشتن جنب و جوش بیشتر تحریک می کند، در نتیجه احتمال وقوع حوادثی که منجر به آسیب های دهان و دندان می شوند، افزایش می یابد. با توجه به تعطیلی بیشتر مراکز دندانپزشکی در زمان قرنطینه توصیه می شود محیط بازی کودکان دارای مکان های سخت و سفت نباشد تا خطر شکستگی فک و دندان کاهش یابد. لازم است تا پدر و مادر نظارت دقیق تر بر فعالیت های کودک داشته باشند و استفاده از محافظ های ورزشی دندان به آنها توصیه می شود.
مدیریت آسیب های دهان و دندان در موارد غیر اورژانسی
موارد زیر شامل موقعیت هایی هستند که نیاز به درمان اورژانس ندارند و می توانند از راه دور کنترل شوند:
دندان شیری یا دائمی که دارای پانسمان موقت است: در این شرایط اگر پانسمان از حفره جدا شده است، توصیه می شود تا بعد از صرف هر وعده غذایی با استفاده از مسواک، به دقت حفره
دندانی تمیز شود تا از شروع درد جلوگیری شود. پیشنهاد می شود تا از مصرف غذاهای خیلی داغ یا سرد خودداری شود.
اگر فرد بین جلسات درمان ریشه است و پانسمان او جدا شده است: توصیه می شود تا حفره دندانی با یک سرنگ بدون سوزن
حاوی محلول آب اکسیژنه یا دهانشویه کلرهگزیدین (با مشورت
دندانپزشک و طبق دستور کارخانه) شست و شو داده شود. در طول صرف غذا نیز گلوله پنبه ای در حفره قرار داده شود.
در التهاب لثه اطراف ریشه مزمن (پریودنتیت پری اپیکال مزمن): در این حالت ممکن است هنگام جویدن، درد ایجاد شود. برای کنترل
موقتی علائم، تجویز آنتی بیوتیک و مسکن توصیه می شود. در این مورد باید از دندانپزشک نوع دارو را برحسب سن پرسید و در صورت نبود دسترسی به دندانپزشک، می توان نظر پزشک عمومی را جویا شد. از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک خودداری شود.
در شرایط تاخیر در افتادن دندان شیری و همزمان با رویش دندان دائمی زیرین: در این حالت کودک را به جویدن خوراکی های سفت مانند میوه خام تشویق کنید.
التهاب لثه رویشی اولین دندان آسیاب دائمی: همراه با تورم، درد و قرمزی لثه در پشت دندان در حال رویش است؛ این وضعیت، کودکان با میانگین سنی ۶ تا ۷ سال را درگیر می کند. توصیه ای که لازم است والدین بدانند این است که از سواب های تمیز کننده برای از بین بردن باقی مانده مواد غذایی در شیار لثه بین دندان و لثه استفاده کنند و به کمک شست و شوی دهان با استفاده از دهانشویه یا آب نمک، التهاب و درد را کاهش دهند./
منبع: وب سایت علوم پزشکی شیراز