چگونه در آینده روانشناس موفقی باشم؟
استقبال جامعه از رشته روانشناسی روز به روز در حال افزایش است و آن را به یکی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین رشته‌های انسانی تبدیل کرده است. دانشآموختگان این رشته دارای مهارت‌های مختلف و منحصربه‌فردی هستند و به نیازهای روحی-روانی جامعه رسیدگی می‌کنند. گستردگی نیازهای روانی ما انسان‌ها باعث گستردگی شغل های رشته روانشناسی شده و بازار کار و درآمد خوبی را برای فارغ‌التحصیلان آن فراهم کرده است.
علم روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرآیندهای ذهن انسان است. روانشناسی بر اساس روش های علمی به احساسات، شخصیت ها، ادراک، تفکر، حافظه و غیره در انسان می پردازد.
رشته روانشناسی از محبوب ترین رشته های تحصیلی گروه علوم انسانی است. هرچند که با توجه به ماهیت این رشته و دروسی که در دانشگاه ارائه می شود، می توان روانشناسی را علمی تجربی- انسانی دانست. البته شاید به دلیل همین موضوع است که روانشناسی رشته ای شناور است و از هر سه رشته انسانی، تجربی و ریاضی دانشجو می پذیرد. البته ظرفیت اصلی مربوط به رشته انسانی است.
رشته روانشناسی بدون کنکور
پذیرش بدون کنکور روانشناسی صرفا از طریق سوابق تحصیلی صورت می‌گیرد و فقط مربوط به دانشگاه‌های غیر انتفاعی، پردیس‌های خود گردان، پیام نور و دانشگاه آزاد است.
توانایی‌های لازم برای رشته روانشناسی
فردی که به دنبال رشته روانشناسی می رود باید مهارت هایی مانند انعطاف پذیری در رفتار و مهارت های تصمیم گیری، حل مسئله و علاقه به کمک و رفع مشکل انسان ها داشته باشد. همانطور که گفته شد، روانشناسان رفتارها و فرایندهای ذهنی انسان را مطالعه می کنند. یک روانشناس باید بتواند بر اساس روش های علمی به بررسی رفتارهای افراد از سنین کودکی تا بزرگسالی بپردازد و بتواند برای رفع مشکلات راهکار پیدا کند. این توانمندی‌ها تا حدی اکتسابی هستند و می‌توانید حین تحصیل آنها را در خود پرورش دهید. در ادامه درباره هریک از این موارد توضیح مختصری داده‌ایم.
هوش هیجانی
هوش هیجانی به معنای توانایی شناخت و کنترل احساسات، هیجانات و واکنش‌های فرد در موقعیت‌های مختلف است. از آن‌جایی که روانشناس هر روز با افراد زیادی ارتباط دارد که هریک مشکلات و برخوردهای خاصی دارند، لازم است هوش هیجانی خود را تقویت کند.
درون نگری زیاد
بسیاری از مباحث روانشناسی نیاز به فهم عمیق دارند و دانشآموختگان این رشته، باید ابتدا با دانش‌خود به خودشناسی و خود-تحلیلی بپردازند. کافی است نگاهی به نوشته‌های فروید، یونگ، آدلر، هورنای و دیگر روانشناسان بزرگ بیندازید تا موشکافی‌های آنها را در فرآیند تحلیل خودشان ببینید
توانایی همدلی و همدردی
یکی از نشانه‌های روان سالم، توانایی همدلی موثر با دیگران است. اگر روانشناس نتواند مراجع را درک کند، هرگز قادر به برقراری رابطه درمانی خوب با او نخواهد بود.
برخورداری از سلامت روان
اگر قصد دارید وارد رشته روانشناسی شوید، به یاد داشته باشید که در تمام دوران تحصیل و کار، باید همیشه به درمانگر مراجعه کنید و تحت درمان باشید. عدم سلامت روان درمانگر، مراجعان را دچار آسیب‌های جدی خواهد کرد. حین سال‌های کار نیز، یک درمانگر به دلیل برخورد مداوم با مشکلات مراجعان، دچار فرسودگی می‌شود که اهمیت دو چندان مراجعه هر روانشناس به درمانگر شخصی خود را نشان می‌دهد.
توانایی تجزیه و تحلیل
روانشناسان خصوصا در کار درمان، با روان پیچیده انسان سر و کار دارند. به همین دلیل باید بتوانند اطلاعاتی که از مراجع می‌گیرند را با دانش خود تطبیق داده و با استفاده از مجموع آموخته‌ها، درمان را در مسیر درست پیش ببرند.
صبور بودن
مراجعین به روانشناس، افرادی هستند که مشکلات روحی و روانی آنها را از پا انداخته است. اگر روانشناس صبر و تحمل کافی نداشته باشد، نمی‌تواند چالش‌های درمان و حتی گاهی مشکلات بین خود و مراجعه کننده را تاب بیاورد.
گرایش های رشته روانشناسی
قبلا این رشته در دوره کارشناسی هم گرایش داشت اما امروزه گرایش خاصی در دوره کارشناسی وجود ندارد.
به طور کلی در دوره کارشناسی دانشجویان ۴ سال با مفاهیم کلی و عمومی رشته روانشناسی آشنا می شوند و برای تخصصی تر شدن علم خود باید در دوره کارشناسی ارشد یکی از گرایش ها را انتخاب کنند.
در دوره کارشناسی تعداد کل واحدها ۱۴۴ واحد است که ۲۲ واحد آن عمومی ۷۱ واحد پایه و ۴۰ واحد تخصصی و همینطور ۱۰ واحد انتخابی می باشد.
گرایش های رشته روانشناسی که امکان تحصیل آنها در ایران در مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد، عبارتند از:
روانشناسی تربیتی
روانشناسی عمومی
روان سنجی
روانشناسی بالینی
بالینی کودک و نوجوان
روانشناسی صنعتی و سازمانی
رشته آموزش و پرورش کودکان استثنائی
گرایش روانشناسی اسلامی
روانشناسی اجتماعی
بهداشت روان
نحوه ارتقای شغلی
در دوره کارشناسی علاوه بر اخذ مدرک لیسانس می توانید با شرکت در کارگاه ها و سمینارها مدارک مختلفی را کسب کنید و مهارت خود را بالاتر ببرید؛ روانشناسی و فلسفه کارشناسی، روانشناسی کارشناسی رشد و روانشناسی و مدیریت کارشناسی از جمله مدارکی است که می توانید دریافت کنید و ارتقاء شغلی پیدا کنید.
تفاوت روانشناسی و روانپزشکی
معمولا به دلیل شباهت نوشتاری روانشناسی با روانپزشکی اشتباه گرفته می شود؛ در حالی که این دو تفاوتهای اساسی با هم دارند.
روانپزشک، پزشکی است که پس از اتمام دوره ۷ ساله پزشکی عمومی با شرکت در آزمون تخصص رشته روانپزشکی را انتخاب کرده است؛ او می تواند دارو تجویز کند.
در حالی که روانشناس به مطالعه اختلالات روانی و تشخیص و مدیریت آنها پرداخته و از پیشرفت آن جلوگیری می کنند. متدهای درمانی روانشناسان بسیار متفاوت از روانپزشکان است.
درآمد و بازار کار رشته روانشناسی در ایران
برای اینکه دید بهتری داشته باشید، می توانید این تقسیم بندی کلی را برای بازار کار رشته روانشناسی در نظر بگیرید:
۱- حوزه روانشناسی بالینی در کلینیک های روانشناسی یا کلینیک شخصی
۲- شاخه مشاوره خانواده در بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی
۳- شاخه روانشناسی کودک در مراکز خصوصی و دولتی و یا مدارس و مهدکودک‌ها
۴- رشته روان سنجی و کار در حوزه مدارس و مراکز تشخیصی
۵- روانشناسی سازمانی و کار در حوزه راهنمایی و مشاوره شرکت ها و سازمان ها
…
با توجه به آینده شغلی رشته روانشناسی و تقسیم بندی بازار کار رشته روانشناسی، افراد می توانند طبق مدرک تحصیلی و میزان مهارتی که دارند در شغل های مختلف رشته روانشناسی مشغول به کار شوند. بر همین اساس حقوق دریافتی افراد با توجه به موقعیت شغلی آنها متفاوت است برای مثال فرد استخدام شده در آموزش و پرورش و یا سازمان های دولتی دیگر بر اساس قانون کار حقوق ثابت دریافت می کنند و افرادی که از لحاظ تحصیلی و مهارتی بالاتر هستند و یا مجوز کلینیک دریافت کردند قطعاً درآمد بیشتری دارند.
می توان گفت حوزه درمان درآمد بهتری نسبت به حوزه پژوهش دارد. اما هر یک از شغل های مربوط به مشاوره و روانشناسی به نوبه خود فضای بسیار مناسبی برای اِعمال خلاقیت‌ها همچنین فضا برای پیشرفت و ارتقاء شغلی در صورت وجود پشتکار در مطالعه و تجربه بسیار مهیا است. البته در حال حاضر نوعی گذار فرهنگی در این رشته و بازار کار آن در حال وقوع است که آینده روشن تری را ترسیم خواهد کرد.
منابع:
