رشته مهندسی هوافضا

یکی از رشته های جذاب برای دانش آموزان ریاضی فیزیک رشته ی مهندسی هوافضا است. افرادی که به صنعت هواپیما، موشک، هلی کوپتر و حتی صنعت توربین و کشتی سازی علاقه دارند در زمان انتخاب رشته دانشگاه توجه شایانی به این رشته دارند. در این مقاله به مهندسی هوافضا نگاهی دقیق تر می اندازیم تا آنچه که در رویا است با واقعیت تطابق پیدا کند.
مهندسی هوافضا یکی از شاخه‌های مهندسی است که نیاز به پایه قوی در ریاضیات و فیزیک دارد و همچنین برای موفقیت در آن باید زبان انگلیسی را به خوبی بدانید و قدرت تطبیق با فناوری‌های روز را داشته باشید. برخلاف تصور خیلی‌ها، رشته هوافضا فقط به تجهیزات هوایی مربوط نمی‌شود؛ بلکه فارغ‌التحصیلان این رشته باید در صنایعی مثل خودرو و حتی کشتی‌سازی نیز از دانش خوبی برخوردارند.

رشته هوافضا چیست؟

رشته مهندسی هوافضا شاخه‌ای از مهندسی است که به مطالعه، طراحی، ساخت و آزمایش وسایلی از جمله هواپیما، بالگرد، موشک، ماهواره، فضاپیما و حتی خودرو و تجهیزاتی که نیاز به دانش آئرودینامیک دارند می‌پردازد.
برخی از دروس اصلی که در رشته مهندسی هوافضا تدریس می‌شوند عبارت‌اند از؛ آیرودینامیک، مکانیک پرواز، پیشرانش، طراحی هواپیما و… . دانشجویان رشته هوافضا با مطالعه این دروس مطالبی درباره نحوه‌ی حرکت هواپیماها در هوا، بررسی اصول پرواز و ثبات و کنترل هواپیما، مطالعه‌ی موتورهای هواپیما و موشک، طراحی اجزای مختلف هواپیما مانند بدنه، بال‌ها و موتور، مطالعه‌ی مواد و روش‌های ساخت مورد استفاده در صنعت هوافضا و… یاد می‌گیرند.
همچنین مهندسان هوافضا می‌توانند در طیف وسیعی از صنایع از جمله موارد زیر فعالیت کنند:
• صنعت هواپیماسازی: طراحی، ساخت و آزمایش هواپیماهای تجاری و نظامی
• صنعت فضایی: طراحی، ساخت و آزمایش فضاپیما، ماهواره و موشک
• صنعت دفاعی: طراحی، ساخت و آزمایش موشک‌ها و سیستم‌های دفاعی
• سازمان‌های دولتی: مانند سازمان هواپیمایی کشوری و وزارت دفاع
• موسسات تحقیقاتی: انجام تحقیقات در زمینه‌های مختلف مهندسی هوافضا
اگر به هواپیما، فضاپیما و پرواز علاقه دارید و از درس‌های ریاضی، فیزیک و مکانیک لذت می‌برید و زبان انگلیسی را به خوبی می‌دانید، رشته مهندسی هوافضا می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.

رشته مهندسی هوافضا برای چه کسانی مناسب است؟

مهندسی هوافضا یک رشته‌ی چالش‌برانگیز و پرمتقاضی است که به طیف وسیعی از مهارت‌ها و توانایی‌ها نیاز دارد. کسی که دوست دارد در این رشته مهندسی موفق باشد، باید مهارت‌های زیر را در خود تقویت کند:
• مهارت‌های تحلیلی و حل مسئله
• مهارت‌های ریاضی و علوم پایه
• مهارت‌های طراحی و کار با نرم‌افزارها
• مهارت‌های تفکر خلاق
• انعطاف‌پذیر برای کار تیمی
• تسلط به زبان انگلیسی
علاوه بر موارد بالا، داشتن انگیزه بالا، پشتکار و تعهد به کار نیز برای موفقیت در این رشته ضروری است. بااین‌حال حتما قبل از انتخاب این رشته به علایق، توانایی‌ها و شخصیت خود توجه کنید.

رشته مهندسی هوافضا برای خانم ها

رشته مهندسی هوافضا برای خانم‌ها مناسب است و محدودیتی برای ورود خانم‌ها به این رشته وجود ندارد. در حال حاضر، خانم‌های زیادی در ایران و سراسر جهان در این رشته تحصیل می‌کنند و به‌عنوان مهندس هوافضا در صنایع مختلف مشغول به کار هستند. با این حال باید اشاره کرد که در ﺑﺮﺧﯽ از ﺷﺮﮐﺖ‌های دوﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ وزارت دﻓﺎع ﮐﺎر ﻣﯽ‌ﮐﻨﻨﺪ آقایان برای استخدام نسبت به خانم‌ها در اولویت هستند. اما در سایر شرکت‌ها جنسیت تاثیری در استخدام این افراد ندارد و داشتن مهارت و تخصص تاثیر بیشتری در اولویت بندی برای استخدام دارد.

معرفی دانشگاه ها در مقطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی

برخی از دانشگاه هایی که رشته مهندسی هوا فضا ارائه می دهند.
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر – تهران
• دانشگاه شهید بهشتی – تهران
• دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – تهران
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه حکیم سبزواری – سبزوار
• دانشگاه صنعتی ارومیه

دقت داشته باشید که هر ساله ممکن است تعداد دانشگاه هایی که یک رشته را ارائه میدهند تغییر کند و یا ظرفیت پذیرش رشته در دانشگاه کم و زیاد شود. بنابراین برای اطلاعات دقیق به دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری مراجعه کنید.

شرایط تحصیلات تکمیلی و گرایش های رشته هوافضا

برای ورود به دوره‌های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی‌ارشد و دکتری) در رشته مهندسی هوافضا، باید دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های مهندسی هوافضا، مکانیک، برق یا رشته‌های مرتبط باشید.

گرایش های رشته هوافضا

دانشگاه‌های مختلف در ایران آزمون‌های ورودی خود را برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی برگزار می‌کنند و شما باید یکی از گرایش‌های مهندسی هوافضا را برای ادامه تحصیل انتخاب کنید.
• مهندسی هوافضا گرایش آیرودینامیک
• مهندسی هوافضا گرایش پیشرانش
• مهندسی هوافضا گرایش مکانیک پرواز
• مهندسی هوافضا گرایش سازه‌های هوایی
• مهندسی هوافضا گرایش بررسی سوانح هوایی و صلاحیت‌های پروازی
• مهندسی هوافضا گرایش مهندسی فضایی

نام برخی از دانشگاه‌ها برای تحصیلات تکمیلی در رشته مهندسی هوافضا در ایران نیز عبارت‌اند از:
• دانشگاه صنعتی شریف
• دانشگاه صنعتی امیرکبیر
• دانشگاه علم و صنعت ایران
• دانشگاه تربیت مدرس
• دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

مهارت نرم افزاری و زبان انگلیسی

تسلط بر زبان انگلیسی و نرم افزار های تخصصی یک نیاز اصلی برای این رشته است.

متأسفانه، کمبود منابع فارسی برای آموزش ملزومات موردنیاز برای ارتقاء مهارت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان هوافضا در کنار رقابت چشمگیر افراد برای موقعیت‌های شغلی نسبتاً محدود این رشته، نقش مؤثری در ایجاد فشار بیشتر به مهندسان هوافضا در مقایسه با سایر رشته‌های مهندسی دارد.
تسلط به زبان انگلیسی برای استفاده از منابع و مقالات انگلیسی ، تسلط به نرم‌افزارها و زبان‌های برنامه‌نویسی مورد نیاز بازار کار مهندسان هوافضا، بخشی از بار مربوط ‌به تضمین آینده‌ی شغلی آن‌ها را به‌دوش می‌کشد و حتی می‌تواند موقعیت‌های شغلی بیشتری را در حوزه‌های نزدیک به صنایع هوافضا در اختیار فارغ‌التحصیلان این رشته قرار دهد.
انجام محاسبات پیچیده‌ی ریاضی، رسم نمودارها و الگوریتم‌ها و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از آزمایش‌های مختلف، توانایی طراحی اجسام و قطعات مختلف، مدل‌سازی سه‌بعدی اجسام، تجزیه‌وتحلیل و شبیه‌سازی عمر یک قطعه در حالت‌های مختلف ، انجام تحلیل‌های دینامیکی، استاتیکی، سیالاتی و حرارتی قطعات بخش جدایی‌ناپذیر رشته‌های مهندسی هوافضا است.
نرم‌افزارهای MATLAB و Maple، Siemens NX ، CATIA Flowmaster ، ANSYS Fluent و … نرم افزارهای رایج این رشته هستند.

بازار کار رشته مهندسی هوافضا

رشته مهندسی هوافضا، رشته‌ای است که فارغ‌التحصیلان آن می‌توانند در سه حوزه‌ی صنعت و کارخانجات، مشاغل آموزشی و تحقیق و توسعه مشغول به کار شوند. بدیهی است که برای ورود به بازار کار دریافت آموزش‌های کافی و به روز یک الزام است. اما چیزی که دانشگاه‌ها اکثرا در موارد عملی ارائه می‌کنند از کیفیت مناسب برخوردار نیست و با صنعت هم‌گامی ندارد. که این موضوع باعث مهارت کم دانش آموختگان شده و آنها را در بازار کار با مشکل مواجه می‌کند. این یک حقیقت است که بازار کار رشته مهندسی هوافضا در ایران دارای محدودیت است و میزان نیاز بازار نسبت به افراد کم است.
بازارکار محدود بازار کار رشته مهندسی هوافضا عوامل زیر را دارد.
• مهندسی هوافضا، رشته‌ای نوپا با قدمتی حدود سی سال در ایران
• حجم بالای دانش‌آموختگان نسبت به بازار کار
• درخواست کم صنعت
• مهارت کم و نداشتن تجربه‌ی دانش‌آموختگان
باید اشاره داشت که تمامی این موارد مربوط به زمان حال است و ممکن است در آینده بنا به شرایط کشور تغییر کنند.

فارغ التحصیلان رشته هوافضا در چه مراکزی استخدام می‌شوند؟

باتوجه به اینکه مهندسی هوافضا یک رشته‌ فنی است عمده فعالیت افراد فعال در این حوزه در کارخانه‌‌ها، محیط‌های نظامی و برخی شرکت‌های خصوصی انجام می‌گیرد. از جمله زمینه‌هایی که این فارغ التحصیلان می‌توانند فعالیت داشته باشند می‌توان به صنایع و موسسه‌های‌ تحقیقاتی هواپیمایی، هواپیماهای بدون سرنشین، بدون موتور، طراحی و ساخت بالگرد، موشکی و ماهواره، عمود پرواز و یا جنگنده اشاره کرد. همچنین فارغ التحصیلان می‌توانند علاوه بر ساخت هواپیما در بخش تعمیر و نگهداری هواپیما، فرودگاه و یا طراحی موشک و جنگ افزارها فعالیت نمایند.
در ادامه به معرفی برخی از مراکز دولتی و خصوصی که فارغ‌التحصیلان این رشته‌ می‌توانند در آن‌ها مشغول شوند می‌پردازیم.
مراکز دولتی:
• سازمان صنایع هوایی
• شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
• فرودگاه‌‌ها
• کارخانه‌های ماشین سازی
• سازمان‌هایی که از وسایل پرنده استفاده می‌کنند
• قسمت مهندسی هوافضا ارتش
• نیروگاه‌ها و صنایع نفت و گاز
• صنایع هوایی قدس
مراکز خصوصی:
• پروژه‌های مرتبط با هوافضای شرکت‌های خصوصی
• شرکت‌هایی که از وسایل پرنده استفاده می‌کنند
• صنایع و موسسات تحقیقاتی هواپیمایی، موشکی و ماهواره‌ای
• شرکت‌های طراحی تعمیر کشتی

منابع:

وب سایتهای نوتروفیل، دانش کار، ایران استخدام و زومیت